Toelichting op de geconsolideerde balans
Toelichting op de
geconsolideerde balans
in duizenden euro, tenzij anders aangegeven
9. Immateriële activa
Ontwikkelings- |
Software |
Activa in uitvoering |
Totaal |
|
---|---|---|---|---|
Aanschafwaarde |
||||
Stand op 1 januari 2023 |
21.838 |
2.875 |
3.274 |
27.987 |
Investeringen |
3.291 |
1.883 |
453 |
5.627 |
Activa in uitvoering/in gebruik genomen |
- |
3.147 |
-3.147 |
- |
Desinvesteringen (aanschafwaarde) |
-6.067 |
-141 |
- |
-6.208 |
Stand op 31 december 2023 |
19.062 |
7.764 |
580 |
27.406 |
Stand op 1 januari 2024 |
19.062 |
7.764 |
580 |
27.406 |
Investeringen |
3.028 |
1.038 |
1.737 |
5.803 |
Activa in uitvoering/in gebruik genomen |
42 |
- |
-42 |
- |
Desinvesteringen (aanschafwaarde) |
-974 |
-356 |
- |
-1.330 |
Stand op 31 december 2024 |
21.158 |
8.446 |
2.275 |
31.879 |
Cumulatieve afschrijvingen |
||||
Stand op 1 januari 2023 |
-12.087 |
-2.254 |
- |
-14.341 |
Afschrijvingen |
-2.603 |
-978 |
- |
-3.581 |
Desinvesteringen/ activa niet langer in gebruik (cumulatieve afschrijving) |
6.067 |
141 |
- |
6.208 |
Stand per 31 december 2023 |
-8.623 |
-3.091 |
- |
-11.714 |
Stand op 1 januari 2024 |
-8.623 |
-3.091 |
- |
-11.714 |
Afschrijvingen |
-3.268 |
-1.220 |
- |
-4.488 |
Desinvesteringen/ activa niet langer in gebruik (cumulatieve afschrijving) |
974 |
356 |
- |
1.330 |
Stand per 31 december 2024 |
-10.917 |
-3.955 |
- |
-14.872 |
Boekwaarden |
||||
Op 1 januari 2023 |
9.751 |
621 |
3.274 |
13.646 |
Op 31 december 2023 |
10.439 |
4.673 |
580 |
15.692 |
Op 31 december 2024 |
10.241 |
4.491 |
2.275 |
17.007 |
De immateriële vaste activa van Holland Casino bestaan uit in- en externe uren, advieskosten en software.
De post ‘Activa in uitvoering’ bestaat voornamelijk uit de activering van de kosten voor een aantal projecten dat nog niet in gebruik genomen is.
De algemene gebruiksduur van immateriële activa is vijf jaar. In 2023 heeft een schattingswijziging plaatsgevonden met betrekking tot deze levensduur van drie naar vijf jaar. De impact van deze wijziging op de afschrijvingskosten is als volgt:
2023 |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
|
(Lagere) hogere afschrijvingskosten |
(1.107) |
(289) |
314 |
692 |
390 |
10. Materiële vaste activa
Terreinen en |
Verbouwingen |
Installaties |
Speelautomaten |
Overige |
Activa in |
Totaal |
|
Aanschafwaarde |
|||||||
Stand op 1 januari 2023 |
103.951 |
96.153 |
111.297 |
128.158 |
109.493 |
4.294 |
553.346 |
Investeringen |
179 |
3.617 |
7.830 |
21.407 |
7.341 |
7.096 |
47.470 |
Activa in uitvoering/in gebruik genomen |
- |
449 |
834 |
- |
518 |
-1.801 |
- |
Reclassificatie |
- |
- |
- |
14.995 |
-14.995 |
- |
- |
Desinvesteringen/ activa niet langer in gebruik (aanschafwaarde) |
- |
-944 |
-818 |
-16.054 |
-1.106 |
- |
-18.922 |
Stand per 31 december 2023 |
104.130 |
99.275 |
119.143 |
148.506 |
101.251 |
9.589 |
581.894 |
Stand op 1 januari 2024 |
104.130 |
99.275 |
119.143 |
148.506 |
101.251 |
9.589 |
581.894 |
Investeringen |
35 |
2.938 |
9.018 |
12.568 |
9.246 |
14.292 |
48.097 |
Activa in uitvoering/in gebruik genomen |
- |
1.802 |
1.511 |
- |
3.222 |
-6.535 |
- |
Desinvesteringen/ activa niet langer in gebruik (aanschafwaarde) |
- |
-1.962 |
-7.176 |
-19.057 |
-7.076 |
- |
-35.271 |
Reclassificatie naar vaste activa aangehouden voor verkoop |
-3.699 |
-2.084 |
-4.326 |
-2.040 |
-2.559 |
- |
-14.708 |
Stand per 31 december 2024 |
100.466 |
99.969 |
118.170 |
139.977 |
104.084 |
17.346 |
580.012 |
Cumulatieve afschrijvingen |
|||||||
Stand op 1 januari 2023 |
-15.913 |
-44.839 |
-63.469 |
-81.704 |
-78.202 |
- |
-284.127 |
Afschrijvingen |
-4.044 |
-6.478 |
-7.372 |
-14.115 |
-10.054 |
- |
-42.063 |
Reclassificatie |
- |
- |
- |
-12.594 |
12.594 |
- |
- |
Desinvesteringen/ activa niet langer in gebruik (cumulatieve afschrijving) |
- |
797 |
781 |
15.819 |
1.003 |
- |
18.400 |
Stand per 31 december 2023 |
-19.957 |
-50.520 |
-70.060 |
-92.594 |
-74.659 |
- |
-307.790 |
Stand op 1 januari 2024 |
-19.957 |
-50.520 |
-70.060 |
-92.594 |
-74.659 |
- |
-307.790 |
Afschrijvingen |
-4.050 |
-6.622 |
-7.623 |
-15.232 |
-9.424 |
- |
-42.951 |
Desinvesteringen/ activa niet langer in gebruik (cumulatieve afschrijving) |
- |
1.706 |
7.115 |
19.002 |
7.047 |
- |
34.870 |
Reclassificatie naar vaste activa aangehouden voor verkoop |
1.271 |
1.280 |
2.887 |
2.032 |
2.323 |
- |
9.793 |
Stand per 31 december 2024 |
-22.736 |
-54.156 |
-67.681 |
-86.792 |
-74.713 |
- |
-306.078 |
Boekwaarden |
|||||||
Op 1 januari 2023 |
88.038 |
51.314 |
47.828 |
46.454 |
31.291 |
4.294 |
269.219 |
Op 31 december 2023 |
84.173 |
48.755 |
49.083 |
55.912 |
26.592 |
9.589 |
274.104 |
Op 31 december 2024 |
77.730 |
45.813 |
50.489 |
53.185 |
29.371 |
17.346 |
273.934 |
De reclassificatie in 2023 heeft betrekking op de beslissing van Holland Casino om de Multiroulette en NXT-automaten onder speelautomaten te rubriceren.
De reclassificatie in 2024 naar 'vaste activa aangehouden voor verkoop' heeft betrekking op de voorgenomen verkoop van het gebouw in Zandvoort en de grond in Groningen. Voor verdere toelichting, zie noot 18.
De ‘Activa in uitvoering’ die in 2024 in gebruik is genomen, betreft een aantal verbouwingen. Ultimo jaar betreft dit een aantal verbouwingen die gaande zijn en installaties die nog niet zijn geplaatst.
Er zijn zekerheden verstrekt in verband met de kredietfaciliteit voor terreinen en gebouwen. Deze hebben een boekwaarde van 24,9 miljoen euro, zie noot 21.
11. Leases
Leaseovereenkomsten onroerend goed
Holland Casino huurt terreinen en gebouwen voor kantoor en casino’s. De leaseovereenkomsten kennen een looptijd van 1 tot 18 jaar met een optie tot verlenging daarna. Gedurende 2024 is een klein deel van de geleasede objecten door Holland Casino onderverhuurd als operationele lease. Dit heeft echter geringe impact op de jaarrekening.
Verlengingsopties
Een aantal vastgoedleaseovereenkomsten bevat verlengingsopties die door Holland Casino kunnen worden uitgeoefend tot een jaar voor het einde van de niet-opzegbare contractperiode. Waar mogelijk streeft Holland Casino ernaar uitbreidingsopties op te nemen in nieuwe huurovereenkomsten om operationele flexibiliteit te verkrijgen. De uitbreidingsopties zijn alleen uitoefenbaar door Holland Casino en niet door de lessors. Holland Casino beoordeelt op de ingangsdatum van de leaseovereenkomst of het redelijkerwijs zeker is om de verlengingsopties uit te oefenen.
Holland Casino beoordeelt opnieuw of het redelijkerwijs zeker is dat de opties worden uitgeoefend in geval van een belangrijke gebeurtenis of belangrijke veranderingen in omstandigheden die zij zelf in de hand heeft.
Overige leaseovereenkomsten
Holland Casino leaset auto’s, speelautomaten en overige inventaris, met een looptijd tussen 1 en 5 jaar.
Holland Casino controleert het gebruik van deze auto’s, speelautomaten en overige inventaris en herwaardeert de leaseverplichtingen en de gebruiksrechten indien nodig.
Holland Casino huurt IT-apparatuur met een contracttermijn van één tot drie jaar. Deze leaseovereenkomsten zijn kortlopende leases en/of leaseovereenkomsten van artikelen met een lage waarde. Holland Casino heeft ervoor gekozen geen gebruiksrechten en leaseverplichtingen op te nemen voor deze leases.
Gebruiksrechten
Gebruiksrechten omvatten de geleasete activa en wordt onderverdeeld in ‘Gebouwen en terreinen’ en ‘Overige bedrijfsmiddelen’. Deze laatste bestaat uit leaseauto’s, lease speelautomaten en overige inventaris.
Gebouwen en |
Overige bedrijfsmiddelen |
Totaal |
|
Stand per 1 januari 2024 |
194.404 |
6.815 |
201.219 |
Toevoegingen aan gebruiksrechten |
5.843 |
3.374 |
9.217 |
Afschrijving gebruiksrechten |
-15.177 |
-2.398 |
-17.575 |
Stand per 31 december 2024 |
185.070 |
7.791 |
192.861 |
De toevoegingen aan gebruiksrechten bij de gebouwen en terreinen betreffen een herziening van de verlengingstermijn van een contract (-0,6 miljoen euro) en de jaarlijkse indexatie (6,4 miljoen euro). De toevoeging bij de overige bedrijfsmiddelen (3,4 miljoen euro) betreft de nieuwe en gewijzigde contracten voor leaseauto’s en andere bedrijfsmiddelen.
De huurincentives die reeds ontvangen zijn vòòr 1 januari 2019 zijn verwerkt in de beginwaarde van de gebruiksrechten.
Bedragen verwerkt in de winst- en verliesrekening
Leases onder IFRS 16 |
2024 |
Interestlasten |
3.049 |
Inkomsten uit sub-lease gebruiksrechten |
54 |
Kosten met betrekking tot kortlopende leaseovereenkomsten |
116 |
Kosten met betrekking tot het leasen van activa met een lage waarde |
1.713 |
4.932 |
12. Belastingvorderingen
2024 |
2023 |
|||
Latente vennootschapsbelasting |
||||
Vennootschapsbelasting kortlopend |
- |
2.177 |
||
Vennootschapsbelasting langlopend |
11.056 |
17.892 |
||
11.056 |
20.069 |
|||
Acute belastingvorderingen |
||||
Vennootschapsbelasting |
1.361 |
- |
||
Kansspelbelasting over progressive jackpots |
7.904 |
6.768 |
||
9.265 |
6.768 |
|||
20.321 |
26.837 |
Zie verdere toelichting voor de opbouw van de latente vennootschapsbelasting, in noot 8.
13. Nog niet geamortiseerde fees
2024 |
2023 |
|||
Nog niet geamortiseerde fees, langlopend deel |
- |
77 |
||
Nog niet geamortiseerde fees, kortlopend deel |
93 |
102 |
||
93 |
179 |
Ultimo 2023 en 2024 was er geen uitstaande lening, dus worden de kosten die gemaakt zijn in verband met de kredietfaciliteit onder ‘nog niet geamortiseerde fees’ verantwoord.
Zie voor verdere toelichting noot 21 Bankschulden.
14. Deelnemingen
Gaming Support B.V.
Stand per 31 december 2023 |
1.661 |
Resultaat Gaming Support B.V. (incl. omrekeningsverschillen) |
-22 |
Ontvangen dividenden |
-160 |
Valutaomrekeningsverschillen uit resultaat deelnemingen |
1 |
Stand per 31 december 2024 |
1.480 |
Samenvatting financiële informatie Gaming Support B.V. |
31 december 2024 |
Vlottende activa |
1.896 |
Vaste activa |
3.471 |
Kortlopende verplichtingen |
849 |
Langlopende verplichtingen |
818 |
Omzet |
5.816 |
Resultaat |
-55 |
Eigen vermogen in de jaarrekening van Gaming Support B.V. per 31 december 2024 |
3.700 |
40% van het eigen vermogen van Gaming Support B.V. (deelneming in jaarrekening Holland Casino) |
1.480 |
In 2024 vonden de volgende transacties plaats: verkopen aan Gaming Support van 0,0 miljoen euro, afname van diensten ter waarde van 0,3 miljoen euro (in 2023: verkopen aan Gaming Support ter waarde van 0,1 miljoen euro, afname van diensten van 0,3 miljoen euro). Deze bedragen zijn inclusief BTW.
Deze transacties worden uitgevoerd tegen marktcondities en prijzen die niet gunstiger zijn dan die bedongen zouden zijn met derde, onafhankelijke partijen.
Stichting Beheer Fooiengelden
De volgende tabel geeft een overzicht van de financiële gegevens van Stichting Beheer Fooiengelden zoals opgenomen in de jaarrekening van Holland Casino. De balans van de deelneming bestaat enkel uit een banksaldo en een verplichting aan Holland Casino:
Fooiengelden |
2024 |
2023 |
Banksaldo |
960 |
960 |
Verplichting aan Holland Casino |
960 |
960 |
Met de vakbonden is in 2023 afgesproken dat de fooiengelden niet meer maandelijks worden gestort en weer teruggestort naar Holland Casino, maar dat er een vastgesteld bedrag vast op de bankrekening blijft staan. Jaarlijks wordt de hoogte van het bedrag vastgesteld en indien nodig aangevuld.
15. Voorraden
2024 |
2023 |
|||
Voorraden |
1.333 |
1.148 |
||
1.333 |
1.148 |
De voorraden betreffen voornamelijk verbruiksartikelen en grondstoffen ten behoeve van de horeca-activiteiten, alsmede artikelen voor prijzen in natura bij de speelautomaten en andere voorraden zoals brochures.
16. Vorderingen en overlopende activa
2024 |
2023 |
|||
Debiteuren |
222 |
325 |
||
Overige vorderingen |
9.243 |
8.820 |
||
Vooruitbetaalde kosten |
7.552 |
6.991 |
||
17.017 |
16.136 |
De vooruitbetaalde kosten bestaan uit vooruitbetaalde kosten met betrekking tot bedrijfs-, huisvestings- en marketingkosten voor boekjaar 2025. De looptijd van alle vorderingen en overlopende activa is korter dan 1 jaar.
17. Geldmiddelen en kasequivalenten
2024 |
2023 |
|||
Gelden onderweg |
6.902 |
2.665 |
||
Te ontvangen van creditcardmaatschappijen |
353 |
831 |
||
Geldvoorraad casino's |
51.016 |
57.417 |
||
Banktegoeden |
74.173 |
135.458 |
||
132.444 |
196.371 |
De geldmiddelen en kasequivalenten zijn grotendeels vrij opneembaar per 31 december 2024. Eind 2023 was er 85 miljoen euro ondergebracht in een deposito bij de ING bank. In het kader van een afgesloten garantiefaciliteit is op een aparte bankrekening aan de verzekeringsmaatschappij pandrecht verleend ten bedrage van 2,2 miljoen euro, dit bedrag is niet vrij opneembaar. Ook het bedrag op de rekening van Stichting Beheer Fooiengelden (1,0 miljoen euro) is niet vrij opneembaar.
18. Vaste activa aangehouden voor verkoop
Op 3 oktober 2024 is bekend gemaakt dat de vestiging Zandvoort gaat sluiten per 1 februari 2025. Ook is in 2024 besloten om de grond aan het Gedempte Kattendiep te verkopen aan de Gemeente Groningen. Dit hangt samen met het in 2024 verkrijgen van de bouwvergunning voor de nieuw te bouwen vestiging in de gemeente Tynaarlo, waarmee eindelijk zekerheid ontstond dat er op de grond aan het Gedempte Kattendiep niet door Holland Casino gebouwd zou gaan worden.
Op 31 december 2024 werd de groep activa die wordt afgestoten gewaardeerd tegen reële waarde minus verkoopkosten en bestond uit de volgende activa en verplichtingen.
Materiële vaste activa |
4.915 |
4.915 |
19. Eigen vermogen
Voor de verloopstaat wordt verwezen naar noot 41 in de enkelvoudige jaarrekening.
Minderheidsaandeelhouders
Onder minderheidsaandeelhouders is per 31 december 2024 het aandeel van derden in het vermogen van de groepsmaatschappij Gaming & Casino Services B.V. opgenomen. Het betaalde dividend door de groepsmaatschappij betreft interimdividend over 2024 aan de minderheidsaandeelhouder.
20. Voorzieningen
Ontmantelings- |
Personeels- |
Loopbaan- |
Afvloeiings- |
Totaal |
|
Stand per 31 december 2023 |
730 |
6.569 |
742 |
- |
8.041 |
Dotatie/vrijval |
- |
434 |
371 |
83 |
888 |
Onttrekkingen |
- |
-543 |
-517 |
- |
-1.060 |
Oprenting |
1 |
168 |
- |
- |
169 |
Stand per 31 december 2024 |
731 |
6.628 |
596 |
83 |
8.038 |
Per 31 december 2023 |
|||||
Langlopend deel voorzieningen |
730 |
6.031 |
- |
- |
6.761 |
Kortlopend deel voorzieningen |
- |
538 |
742 |
- |
1.280 |
Per 31 december 2024 |
|||||
Langlopend deel voorzieningen |
731 |
5.547 |
- |
- |
6.278 |
Kortlopend deel voorzieningen |
- |
1.081 |
596 |
83 |
1.760 |
De voorziening ontmantelingkosten is gevormd voor de verplichting vanuit huurcontracten van de panden van Holland Casino Eindhoven, Groningen, Nijmegen en Rotterdam.
De voorziening personeelsbeloningen is gevormd voor toekomstige jubileumuitkeringen.
De disconteringsvoet is verhoogd van 3,2% in 2023 naar 3,3% in 2024. De onttrekkingen hebben betrekking op de daadwerkelijk betaalde jubileumuitkeringen in 2024. Er is bij waardering van deze voorziening rekening gehouden met onder andere de sterfte- en vertrekkansen van medewerkers.
De voorziening voor het loopbaanbudget komt voort uit de cao. De doelstelling van dit budget is het versterken van medewerkers qua ontwikkeling, inzetbaarheid en positie op de interne en externe arbeidsmarkt. In 5 jaar tijd wordt een persoonlijk budget van maximaal 2.500 euro per medewerker opgebouwd, dat naar eigen invulling – binnen de fiscaal toegestane kaders en regels – voor het volgen van opleidingen kan worden gebruikt. Op basis van ervaringscijfers is deze voorziening financieel gezien voor 10% van de medewerkers getroffen. Doordat iedereen direct gebruik kan maken van dit budget, is deze voorziening kortlopend.
De voorziening afvloeiingskosten is ontstaan door de sluiting van het casino in Zandvoort en de nieuwe regio-indeling. Hierdoor zijn een aantal mensen boventallig verklaard. In 2025 zal de definitieve beëindigingsovereenkomst worden afgesloten. Voor deze medewerkers is een inschatting gemaakt van de afvloeiingskosten.
21. Bankschulden
Er zijn geen bankleningen ultimo boekjaar.
Ultimo 2024 bedraagt de kredietfaciliteit 120 miljoen euro (2023: 120 miljoen euro) bestaande uit een ancillary facility (30 miljoen euro) en een revolving credit facility (90 miljoen euro). De kredietfaciliteit loopt tot 14 september 2025. De rente wordt bepaald door Euribor + margin (tussen 0,60 en 1,65%).
Rekening houdend met de ruimte voor bankgaranties ad 7,5 miljoen euro bedraagt ultimo 2024 de beschikbare kredietruimte 112,5 miljoen euro (ultimo 2023: 112,5 miljoen euro).
Kosten die gemaakt zijn in verband met een kredietfaciliteit worden in aftrek gebracht op de verplichtingen van de uitstaande leningen en geamortiseerd over de resterende looptijd op basis van de effectieve interestmethode. Ultimo 2023 en 2024 waren er geen uitstaande leningen, dus zijn deze kosten geactiveerd onder ‘nog niet geamortiseerde fees’.
Er is een convenant opgesteld, welke jaarlijks getoetst wordt. Het gaat om de Net Senior Debt to Ebitda Ratio die lager of gelijk moet zijn aan 2,5. Met de banken is afgesproken dat de ratio berekend wordt op basis van de verslaggevingsregels die golden ten tijde van het afsluiten van de faciliteit (‘frozen-GAAP’), ofwel op basis van de cijfers gecorrigeerd voor de impact van IFRS 16 Leases.
Ook is in een amendment toestemming gegeven voor de afgesloten garantiefaciliteit bij Euler Hermes, dit in het kader van het veiligstellen van de spelerstegoeden.
Over 2024 is de uitkomst van het convenant -1,5 (2023: -1,7). Door de positieve EBITDA en de negatieve bankschuld (enkel banktegoeden), is de uitkomst negatief en wordt het convenant dus niet gebroken.
Naast deze kwantitatieve criteria zijn ook een aantal kwalitatieve criteria opgenomen in de documentatie van de kredietfaciliteit. Een aantal vooraf gedefinieerde gebeurtenissen (zogenoemde Events of Default) kan resulteren in het beëindigen van de kredietfaciliteit, inclusief het per direct opeisbaar zijn van een eventueel getrokken financiering op de faciliteit. Vanaf 2023 is geen sprake meer geweest van events of default.
Er is een aantal zekerheden verschaft met betrekking tot de kredietfaciliteit, zoals een eerste hypotheek op de panden in Breda, Enschede, Scheveningen en Valkenburg.
In 2021 is een garantiefaciliteit afgesloten met Euler Hermes voor een maximum bedrag van 30 miljoen euro. Hierop is een garantie voor het veiligstellen van de spelerstegoeden afgegeven voor een maximum bedrag van 20 miljoen euro met een looptijd tot en met 30 september 2026, met als begunstigde Stichting HC Online garantie spelerstegoeden. Deze garantie zal tot uitkering komen bij een eventueel faillissement van Holland Casino, zodat de uitbetaling van de spelerstegoeden daarmee is gewaarborgd. Euler Hermes heeft pandrecht verkregen op een speciaal daarvoor geopende bankrekening bij ABN AMRO Bank N.V., waarop het saldo van de spelerstegoeden wordt aangehouden. Het saldo op deze bankrekening van 2,2 miljoen euro staat dus niet ter beschikking aan Holland Casino.
22. Belastingverplichtingen
2024 |
2023 |
|||
Acute vennootschapsbelasting |
||||
Vennootschapsbelasting |
- |
1.706 |
||
Overige belastingverplichtingen |
||||
Kortlopend |
||||
Kansspelbelasting |
46.427 |
49.594 |
||
Omzetbelasting |
691 |
1.500 |
||
Loonheffing |
26.541 |
28.691 |
||
73.659 |
79.785 |
|||
Langlopend |
||||
Kansspelbelasting |
61.178 |
80.114 |
||
Loonheffing |
47.896 |
62.720 |
||
109.074 |
142.834 |
|||
182.733 |
224.325 |
Er zijn ultimo 2024 geen voorwaardelijke belastingverplichtingen.
Vanwege de coronacrisis is er uitstel aangevraagd en gekregen bij de Belastingdienst voor de betaling van alle belastingen tot en met september 2021 en vervolgens ook voor november 2021 tot en met maart 2022. Vanaf oktober 2022 wordt de resterende schuld in 60 maanden terugbetaald. Daarnaast is in 2023 een extra aflossing gedaan van 1,8 miljoen euro. In 2024 is een betaalpauze na toestemming van de Belastingdienst ingelast van 6 maanden (oktober 2024 t/m maart 2025).
Beginstand totale belastingschuld |
194.774 |
||
Maandelijkse aflossing |
-38.955 |
||
Eindstand totale belastingschuld |
155.819 |
Er zal een invorderingsrente moeten worden betaald. Tot en met 30 juni 2022 is deze door de belastingdienst vastgesteld op 0,01% vanaf 1 juli 2022 op 1%. Het percentage invorderingsrente is op 1 januari 2023 op 2% gesteld, op 1 juli 2023 op 3% om vervolgens uit te komen op 4% op 1 januari 2024. De geschatte invorderingsrente bedraagt over de periode tot en met september 2027 22,9 miljoen euro.
23. Lang- en kortlopende verplichtingen
Leaseverplichtingen |
2024 |
2023 |
||
Leaseverplichtingen (langlopend) |
185.966 |
191.157 |
||
Leaseverplichtingen (kortlopend) |
13.959 |
16.550 |
||
199.925 |
207.707 |
Handelscrediteuren en overige schulden |
2024 |
2023 |
||
Crediteuren |
19.701 |
32.768 |
||
Schulden aan Gaming Support B.V. |
7 |
7 |
||
Vakantiedagen, vakantietoeslag en salarissen |
21.505 |
25.102 |
||
Pensioenpremies |
4.915 |
4.715 |
||
Jackpots |
23.083 |
19.498 |
||
Mancoverplichting |
4.059 |
4.151 |
||
Nog te betalen investeringen |
235 |
1.142 |
||
Nog te betalen kosten |
10.350 |
12.589 |
||
Overige schulden |
18.322 |
14.025 |
||
102.177 |
113.997 |
Leaseverplichtingen (gebruiksrechten)
Dit betreffen de leaseverplichtingen van de gebruiksrechten. Voor verdere toelichting, zie noot 11.
Leaseverplichting per 1 januari 2024 |
207.707 |
||
Toevoeging leaseverplichting |
9.217 |
||
Betaalde leasetermijnen |
-20.048 |
||
Rente 2024 |
3.049 |
||
Leaseverplichting per 31 december 2024 |
199.925 |
De toevoegingen aan gebruiksrechten bij de gebouwen en terreinen betreffen een herziening van de verlengingstermijn van een contract (-0,6 miljoen euro) en de jaarlijkse indexatie (6,4 miljoen euro). De toevoeging bij de overige bedrijfsmiddelen (3,4 miljoen euro) betreft de nieuwe en gewijzigde contracten voor leaseauto’s en andere bedrijfsmiddelen.
Nominale leasebetalingen |
|
Korter dan 1 jaar |
16.580 |
Langer dan 1 jaar en korter dan 5 jaar |
71.049 |
Langer dan 5 jaar en korter dan 10 jaar |
71.580 |
Langer dan 10 jaar |
63.660 |
Totale nominale leaseverplichting per 31 december 2024 |
222.869 |
Bedragen verantwoord in het kasstroomoverzicht |
|
Totaal betaalde leasetermijnen in 2024 |
20.048 |
De gehanteerde disconteringsvoet ligt tussen 0% en 2%.
Handelscrediteuren en overige schulden
Het aantal ontvangen facturen was in december 2023 significant hoger dan in andere maanden, waardoor de stand ultimo 2023 van de post 'Crediteuren' ook hoger was.
De post ‘Nog te betalen kosten’ bevat voornamelijk openstaande orders en nog niet goedgekeurde facturen per einde boekjaar welke betrekking hebben op 2024.
In de post ‘Overige schulden’ is de schuld voor het loyaliteitsprogramma opgenomen ad 3,2 miljoen euro (2023: 3,5 miljoen euro), alsmede een bedrag voor de rente van de belastingschuld van 4,7 miljoen euro (2023: 1,2 miljoen euro). Voor het overige betreft het meerdere kleinere posten.
24. Niet in de balans opgenomen verplichtingen
in miljoenen euro |
Totaal 2024 |
< 1 jaar |
> 1 jaar en |
> 5 jaar |
Verplichtingen uit hoofde van: |
||||
Investeringsverplichting IT-diensten |
22,5 |
6,3 |
16,2 |
- |
Investeringsverplichting vaste activa |
6,6 |
6,6 |
- |
- |
29,1 |
12,9 |
16,2 |
0,0 |
|
Totaal 2023 |
< 1 jaar |
> 1 jaar en |
> 5 jaar |
|
Verplichtingen uit hoofde van: |
||||
Investeringsverplichting IT-diensten |
8,0 |
5,3 |
2,7 |
- |
Investeringsverplichting vaste activa |
8,6 |
8,6 |
- |
- |
16,6 |
13,9 |
2,7 |
0,0 |
Investeringsverplichting IT-diensten
In 2024 is het contract met KPN voor ICT-diensten verlengd tot halverwege 2028. De identificeerbare activa in dit contract zijn verantwoord onder de leaseverplichtingen (volgens IFRS 16 Leases, zie noot 11). De overige onderdelen zijn hier als verplichting inzichtelijk gemaakt.
Investeringsverplichting vaste activa
Voor investeringsprojecten en reguliere investeringen zijn per balansdatum verplichtingen aangegaan voor circa 6,6 miljoen euro (2023: 8,6 miljoen euro). Dit betreffen verplichtingen met betrekking tot verbouwingen en reguliere investeringen.
Bankgarantie
In totaal is er voor 5,0 miljoen euro (2023: 7,5 miljoen euro) aan bankgaranties afgegeven (waaronder 4,0 miljoen euro op voorschrift van De Nederlandsche Bank (vorig jaar 6,5 miljoen euro) en 1,0 miljoen euro voor de huur van het pand in Amsterdam Centrum). Holland Casino schat de kans zeer klein in dat zij aan deze garanties zal moeten voldoen in de komende twaalf maanden gezien de huidige solvabiliteit.
In 2021 is een garantiefaciliteit afgesloten met Euler Hermes voor een maximum bedrag van 30 miljoen euro. Hierop is een garantie voor het veiligstellen van de spelerstegoeden afgegeven voor een maximum bedrag van 20 miljoen euro met een looptijd tot en met 30 september 2026, met als begunstigde Stichting ‘HC Online garantie spelerstegoeden’. Deze garantie zal tot uitkering komen bij een eventueel faillissement van Holland Casino, zodat de uitbetaling van de spelerstegoeden daarmee is gewaarborgd.
Juridische procedures
Holland Casino heeft per balansdatum nog 1 juridisch geschil lopen. Holland Casino verwacht niet dat deze aansprakelijkheidsclaim tot een materiële uitstroom van middelen zal leiden en heeft derhalve geen voorziening getroffen per balansdatum.
In 2024 is het geschil met de Belastingdienst over de heffingsgrondslag voor de kansspelbelasting met betrekking tot de behandeling van online bonussen volledig afgewikkeld en Holland Casino zal hier verder geen bezwaar tegen indienen.
Holland Casino staat onder toezicht van de Kansspelautoriteit (Ksa) en DNB. Deze toezichthouders onderzoeken periodiek of de vennootschap zich aan de toepasselijke wet- en regelgeving houdt.
Holland Casino heeft in 2022 te maken gehad met twee onderzoeken van de Kansspelautoriteit die in 2024 de volgende gevolgen hadden:
Onderzoek van de Ksa inzake het voldoen aan de wet ter voorkoming van witwassen en het financieren van terrorisme (hierna: de Wwft onderzoeken). Bij de Wwft-onderzoeken heeft de Ksa onder andere bezoeken ter plaatse uitgevoerd en diverse dossieronderzoeken en informatieverzoeken verricht, waaraan Holland Casino zijn volledige medewerking heeft verleend. De Ksa heeft op grond van de uitkomst besloten om Holland Casino in 2023 een maatregel op te leggen. Holland Casino heeft de zijn ter beschikking staande rechtsmiddelen ingezet om zich tegen deze maatregel te verzetten en is in afwachting van de uitkomst van deze initiatieven. In het eerste kwartaal van 2025 zal de mondelinge behandeling van het beroep plaatsvinden. De eventuele (financiële) impact van de bevindingen in de Wwft onderzoeken is ten tijde van de opmaak van de jaarrekening nog niet bekend. Holland Casino constateert dat er een mogelijke financiële verplichting voortvloeit uit de Wwft onderzoeken, maar dat de hoogte van de eventuele financiële impact niet in te schatten is.
Holland Casino heeft op basis van de criteria in IAS 37 Provisions, contingent liabilities and contingent assets toegelicht wat de impact op de jaarrekening 2023 is van mogelijke maatregelen door de Ksa ten aanzien van de Wwft onderzoeken.Het doorlopen van systeemtesten door de Ksa van de Controle databank (hierna: CDB) van het online casino. Uit de uitgevoerde systeemtesten van de Ksa zijn enkele bevindingen gekomen, die hebben geleid tot een in 2023 opgelegde maatregel. In 2024 heeft de Ksa aangegeven dat de bevindingen in voldoende mate door Holland Casino zijn opgevolgd. Holland Casino heeft in maart 2025 van de Ksa de formele bevestiging ontvangen dat in 2024 aan de aanwijzing is voldaan en de aanwijzing derhalve is beëindigd.
25. Financiële instrumenten – reële waarden en risicobeheerkader
In het kader van de normale bedrijfsvoering loopt Holland Casino krediet-, liquiditeits-, valuta-, rente- en marktrisico.
In 2024 kwam de commissie vier keer bij elkaar voor een reguliere vergadering. Daarnaast zijn er diverse (genotuleerde) vergaderingen in Microsoft Teams geweest. Er is met name over de consequenties van kansspelbelastingverhoging gesproken.
Belangrijke zaken die tijdens deze besprekingen werden behandeld zijn onder meer het jaarverslag, dividendbeleid, de ontwikkeling van financiële resultaten, financiële projecties en scenario’s alsmede diverse compliancethema’s (Wwft, PBK, GDPR).
Verwerkingscategorieën en reële waarden
De reële waarde van de financiële activa en verplichtingen zijn nagenoeg gelijk aan de boekwaarden. De vermelding van de reële waarde van de leaseverplichtingen voor het lopende boekjaar is niet vereist.
Kredietrisico
Kredietrisico is het risico dat een afnemer aangegane contractuele verplichtingen niet nakomt. De uitstaande vorderingen van Holland Casino zijn van beperkte omvang. Om dit risico beperkt te houden zijn maatregelen ingesteld om te bewerkstelligen dat alleen zakelijke klanten met een adequate reputatie op het gebied van kredietwaardigheid op rekening de casino’s kunnen bezoeken. Geldtransacties (onder andere wisseltransacties met vreemde valuta) vinden alleen plaats met hooggekwalificeerde kredietinstellingen. De boekwaarde van de financiële activa vertegenwoordigt het maximale kredietrisico.
Debiteuren 31-12-2024
Dagen |
Gewogen gemiddeld kredietverlies |
Bruto boekwaarde |
Verwacht kredietverlies |
netto boekwaarde |
0-30 |
0% |
101 |
- |
101 |
30-60 |
0% |
79 |
- |
79 |
60-90 |
0% |
7 |
- |
7 |
>90 |
2,2% |
7 |
- |
7 |
194 |
0 |
194 |
De geldmiddelen van Holland Casino bedroegen op 31 december 2024 132,4 miljoen euro (2023: 196,4 miljoen euro). Holland Casino is van mening dat zijn geldmiddelen een laag kredietrisico hebben op basis van de externe kredietratings van de tegenpartijen.
Liquiditeitsrisico
Liquiditeitsrisico is het risico dat Holland Casino problemen heeft om te voldoen aan in contanten of in andere financiële activa af te wikkelen financiële verplichtingen.
Door uitstel van belastingen vanwege covid-19 in 2020, 2021 en 2022 is een belastingschuld ontstaan van 313,3 miljoen euro. Hiervan is in 2022 51,7 miljoen euro reeds afgelost. Het overige (261,6 miljoen euro) wordt vanaf oktober 2022 terugbetaald in 5 jaar. In 2024 is een betaalpauze ingelast van 6 maanden (van oktober 2024 t/m maart 2025). Er is in 2023 53,8 miljoen euro en in 2024 39,0 miljoen euro afgelost. De schuld per jaareinde is 155,8 miljoen euro. Op korte termijn heeft dit geen impact op de liquiditeitspositie.
Eind 2024 heeft Holland Casino een groot bedrag aan geldmiddelen en kasequivalenten (132,4 miljoen euro, waarvan 74,0 miljoen euro bij ABN AMRO Bank en ING Groep) en een beschikbare kredietfaciliteit van 120 miljoen euro.
Het liquiditeitsrisico is daarom klein en Holland Casino heeft dit risico per einde boekjaar derhalve niet afgedekt met (afgeleide) financiële instrumenten. Meer toelichting over de liquiditeit van Holland Casino is beschikbaar in noot 26 over kapitaalbeheer.
Marktrisico
Marktrisico betreft het risico dat de inkomsten van Holland Casino of de waarde van financiële instrumenten nadelig worden beïnvloed door veranderingen in marktprijzen zoals valutakoersen, rentetarieven en aandelenkoersen. Holland Casino streeft ernaar de marktrisicopositie binnen aanvaardbare grenzen te houden bij een optimaal rendement.
Holland Casino heeft eind 2024 geen derivatenposities.
Valutarisico
Holland Casino wisselt vreemde valuta tegen chips en jetons voor (buitenlandse) gasten in de casino’s. Aangezien de vreemde valuta in kas periodiek worden afgestort bij GWK-Travelex loopt Holland Casino risico op koersverlies en loopt daarmee valutarisico. Om dit risico af te dekken neemt Holland Casino de volgende maatregelen:
er worden transactiekosten in rekening gebracht bij wisseltransacties; en
op de inwisselkoers wordt een marge gehanteerd die de koersschommelingen tot één week (de maximale duur tussen de transactie en het moment van afstorting) opvangt.
In 2024 behaalde Holland Casino een positief koersresultaat ter waarde van 1,0 miljoen euro (2023: 1,3 miljoen euro); dit is verantwoord onder financiële baten en lasten in de winst- en verliesrekening. Het positieve koersresultaat toont aan dat Holland Casino het valutarisico voldoende mitigeert.
Renterisico
Renterisico is het risico dat wordt gelopen bij waardeveranderingen in financiële instrumenten als gevolg van een renteverandering in de markt. Het renterisicobeleid is gericht op het beheersen van de netto-financieringslasten door fluctuaties in de marktrente. Holland Casino heeft een kredietfaciliteit voor het geval er een liquiditeitstekort dreigt. Gezien de gunstige liquiditeitspositie van Holland Casino is ervoor gekozen deze kredietfaciliteit niet af te dekken door middel van (afgeleide) financiële instrumenten. Er zijn daarom per balansdatum geen derivaten in het bezit van Holland Casino.
Gevoeligheidsanalyses
Wijzigingen in de valutakoersen hebben nauwelijks invloed op het resultaat van Holland Casino door de genomen maatregelen zoals hierboven beschreven.
Wijzigingen in de rentestand hebben nauwelijks invloed op het resultaat van Holland Casino omdat er per eind 2024 geen rentedragende verplichtingen en vorderingen op de balans staan.
26. Kapitaalbeheer
Het beleid omtrent kapitaalbeheer van Holland Casino is gericht op het handhaven van een sterke vermogenspositie die vertrouwen wekt bij de samenleving, medewerkers, de overheid, potentiële investeerders en overige belanghebbenden. Hiermee kan de toekomstige ontwikkeling van de bedrijfsactiviteiten zeker gesteld worden.
Het kapitaal van Holland Casino bestaat per eind 2024 uit een aandelenkapitaal, wettelijke reserves en overige reserves.
De huidige kredietfaciliteit heeft een totale kredietruimte van 120 miljoen euro, waarvan ultimo 2024 nog geen gebruik is gemaakt. De kredietfaciliteit is aangegaan met een bankenconsortium bestaande uit: ING (50%) en ABN AMRO (50%).
Per balansdatum zijn er geen deposito's, ultimo 2023 stond 85 miljoen euro bij de ING in deposito met verschillende looptijden (40 miljoen euro tegen 3,86% tot 06-03-2024 en 45 miljoen euro tegen 3,86% tot 07-04-2024).
Dividendafdracht vindt plaats op basis van overeengekomen dividendbeleid. Aan niet alle voorwaarden voor het uitkeren van dividend zoals overeengekomen in het dividendbeleid, waaronder solvabiliteit, is voldaan. Over 2024 zal dan ook geen dividend worden uitgekeerd.
Onderdeel van het kapitaalbeheer is het vaststellen van de verhouding tussen vreemd vermogen en eigen vermogen. Deze was als volgt:
2024 |
2023 |
|
Langlopende verplichtingen |
301.318 |
340.752 |
Kortlopende verplichtingen |
191.555 |
213.318 |
Totale verplichtingen |
492.873 |
554.070 |
Af: Geldmiddelen en kasequivalenten |
132.444 |
196.371 |
Nettoverplichting |
360.429 |
357.699 |
Eigen vermogen |
168.532 |
179.277 |
Verhouding nettoverplichting/eigen vermogen |
2,1 |
2,0 |
De huidige verhouding tussen het vreemd vermogen en het eigen vermogen wordt, net als voorgaande jaren, ook in 2024 nog steeds beïnvloed door de coronacrisis en geeft hierdoor een enigszins vertekend beeld. Het eigen vermogen is door het verlies in 2024 iets gedaald en de langlopende verplichtingen zijn gedaald door de maandelijkse aflossing van de belastingschuld. De liquiditeitspositie van Holland Casino is ruim voldoende om ook in 2025 aan de kortlopende verplichtingen te voldoen en naar verwachting zal geen gebruik worden gemaakt van de kredietfaciliteit. De huidige kredietfaciliteit zal worden verlengd met 1 jaar. Holland Casino zal met zijn toekomstig beleid ernaar streven de financiële positie terug te brengen naar het niveau van vóór 2020.
Gezien de huidige liquiditeitspositie heeft Holland Casino geen uitstaande (afgeleide) financiële instrumenten per einde boekjaar ter afdekking van zijn liquiditeit-en marktrisico.
27. Verbonden partijen
In de tabel is een overzicht opgenomen van de belangrijkste relaties met verbonden partijen. Tussen een aantal van deze entiteiten en Holland Casino hebben tijdens de verslagperiode transacties plaatsgevonden. De voorwaarden van de transacties met managers op sleutelposities en met hen verbonden partijen waren niet gunstiger dan beschikbare voorwaarden of voorwaarden waarvan men redelijkerwijze zou kunnen aannemen dat deze beschikbaar waren op vergelijkbare transacties op een zakelijke, objectieve basis met entiteiten die niet verbonden waren aan managers op sleutelposities.
Verbonden partijen |
Aard van de relatie en relevante transacties |
Relevante toelichting |
Bestuur |
Bestuurdersbeloningen |
Bezoldiging bestuurders (hier te vinden bij de enkelvoudige balans) |
Raad van commissarissen |
Commissaris beloningen |
Bezoldiging rvc (hier te vinden bij de enkelvoudige balans) |
Stichting Beheer Fooiengelden |
Tronc en tips |
Zie hieronder |
Stichting HC Online garantie Spelerstegoeden |
Veiligstellen spelerstegoeden |
Zie hieronder |
Gaming Support B.V. |
Deelneming |
Klik hier |
Van Linden Beheer B.V. |
Aandeelhouder van de deelneming |
Klik hier |
Staat der Nederlanden |
Aandeelhouder/dividenden |
Klik hier voor de ingehouden winst |
De Stichting Beheer Fooiengelden (SBF) is economisch gezien een 100% dochter van Holland Casino. Het doel van de SBF is het ten behoeve van Holland Casino en de werknemer (mede) uitvoeren van de fooienregeling zoals opgenomen in de cao. De SBF is daardoor onlosmakelijk verbonden aan Holland Casino. In 2023 is de werkwijze gewijzigd en staat er een vastgesteld bedrag op de bankrekening.
Per balansdatum bedraagt het saldo op de bankrekening van SBF 1,0 miljoen euro. Dit bedrag is meegeconsolideerd in de cijfers van Holland Casino. Het bestuur van de SBF bestaat uit 4 bestuurders, 2 bestuurders namens Holland Casino en 2 bestuurders namens de vakbonden.
De Stichting HC Online Garantie Spelerstegoeden heeft als doel het veiligstellen van de spelerstegoeden. De Stichting is de begunstigde van de door Holland Casino N.V. bij Euler Hermes afgesloten garantiefaciliteit. Als deze garantiefaciliteit tot uitkering komt, zorgen de bestuursleden van de Stichting voor uitbetaling van de spelerstegoeden. Voor nadere toelichting zie noot 21.
Holland Casino heeft ook een belang in een deelneming (Gaming Support B.V.), waarin ze invloed van betekenis heeft, maar geen beslissende zeggenschap uitoefent in bedrijfsvoering en/of financieel beleid. Transacties met deze partijen worden uitgevoerd tegen marktcondities en prijzen die niet gunstiger zijn dan die welke bedongen zouden zijn met derde, onafhankelijke partijen. Op grond hiervan wordt deze deelneming aangemerkt als verbonden partij.
Gebeurtenissen na balansdatum
In 2024 is besloten om de grond aan het Gedempte Kattendiep te verkopen aan de Gemeente Groningen. Dit hangt samen met het in 2024 verkrijgen van de bouwvergunning voor de nieuw te bouwen vestiging in de gemeente Tynaarlo, waarmee eindelijk zekerheid ontstond dat er op de grond aan het Gedempte Kattendiep niet door Holland Casino gebouwd zou gaan worden. Zie ook noot 18, hier is een bedrag voor Groningen inbegrepen van 0,8 miljoen euro. In januari 2025 is de grond van Groningen verkocht.
Per 1 februari 2025 is Holland Casino Zandvoort gesloten en is er gestart met het verkoop klaar maken van het pand. Het verkoopproces proces loopt momenteel, maar op dit moment is er nog geen zicht op een verkoopdatum.
In het 2e halfjaar van 2024 is, vanwege de voorgenomen verhoging van de kansspelbelasting, besloten tot een herstructurering van het Hoofdkantoor. Er is zorgvuldig onderzocht hoe het hoofdkantoor anders kan worden ingericht en in januari 2025 is een definitieve structuur opgesteld en voorgelegd aan de Ondernemingsraad. In februari zijn, na ontvangst van het advies van de Ondernemingsraad, de medewerkers van het Hoofdkantoor over de herstructurering geïnformeerd. De implementatiedatum van de herstructurering is 1 mei 2025. Met het in de 2e helft van 2024 bij natuurlijk verloop al niet meer invullen van vacatures en afbouwen van externe inhuur, is reeds een groot deel van de herstructurering in 2024 ingevuld. In totaal gaat het om vermindering van 74 fte, dit betreft 17,5% van de Hoofdkantoor populatie. Voor de gedwongen ontslagen in 2025 is het sociaal plan van toepassing.
Aflossing belastingschuld
In april 2025 is van de Belastingdienst goedkeuring ontvangen om de resterende belastingschuld van 155,8 miljoen euro niet in 5 jaar maar in 7 jaar af te lossen. Dit betekent een verhoging van het aantal resterende termijnen van 30 naar 54 termijnen, waarna de aflossing vanaf april 2025 2,3 miljoen euro per maand lager zal zijn. Voor de jaren 2025 t/m 2027 geeft dit Holland Casino extra ruimte op de liquiditeitspositie. De belastingschuld zal per september 2029 geheel afgelost zijn.
Kredietfaciliteit
In maart 2025 is de kredietfaciliteit in gewijzigde vorm met 1 jaar verlengd tot 14 september 2026. De hoofdsom wordt verlaagd van 120 miljoen euro naar 60 miljoen euro, 50/50 verdeeld over ABN AMRO Bank N.V. en ING Groep, met een draw stop die per direct ingaat. De draw stop wordt opgeheven als de verdere verhoging van de kansspelbelasting (boven de 34,2%) toch niet doorgaat. De draw stop kan ook worden opgeheven als Holland Casino bij de tweede kansspelbelastingverhoging middels een lange termijn scenario de continuïteit kan aantonen en eventueel extra zekerheid of garanties afgeeft. Alle overige voorwaarden zijn, net als het zekerheden pakket, ongewijzigd.